Pojedynek potworów (Furankenshutain no kaijû: Sanda tai Gaira) 1966 reż. Ishiro Honda

   Po Pojedynku potworów nie spodziewałem się wiele, traktując ten film jako kolejną nędzną wariacje na temat ogromnych humanoidów. A tu zaskoczenie :)

OPIS:

   Wielki potwór zatapia na morzu statek i pożera jego załogę. Zostaje on skojarzony z uciekłym niedawno z laboratorium stworzeniem zwanym gargantua. Ataki się powtarzają, lecz ślady potwora pojawiają się w odległych od siebie miejscach. Naukowcy zaczynają się domyślać, że potwory muszą być dwa.

Dobrego złe początki

   Początek jest nieco kiczowaty i zalatuje tanim kinem grozy, ale może dla tego już pierwsze sceny wzbudziły moje pozytywne odczucia. Bo czyż wielki małpolud (?) wyłaniający się z morza w czasie sztormu i podejmujący walkę z gigantyczną ośmiornicą nie jest czymś co od razu wzbudza zainteresowanie? Druga sprawa, że kostium tego humanoidalnego (dalej zwany Gairą) pokrytego zieloną sierścią robi negatywne wrażenie. A chwilę później ganianie wyratowanych przez siebie ludzi również nie wygląda najlepiej.

   Czyli co? Mamy kiepski, choć interesujący początek i cały film przed nami.

   Miłą odmianą w tym filmie jest obsada. Głównych bohaterów, dr Paula Stewarta gra Russ Tamblyn, a jego asystentkę Akemi Kumi Mizuno. Ich postacie są może nieco naiwne, ale przedstawione całkiem nieźle. Swoją drogą śliczna Mizuno okazała się całkiem niezłym kontrastem dla paskudnych pysków potworów i zdecydowanie miała przyciągnąć męską część widowni przed ekrany, bo w zasadzie tylko ona każdorazowo wybija się z tłumu dzięki swojej urodzie i kolorowych ubraniach. No... i może Stewart, ale to dlatego, że nie jest Azjatą. I choć raz jeszcze mamy duet naukowców, to tym razem wypada on przystępnie ze względu na swoich odtwórców.

Groźniej niż zwykle

   Klimat tego filmu jest inny niż zwykle. Przywykliśmy w japońskim kinie do tego, że potwory zabijają ludzi, ale zwykle tego nie widać, po prostu rozwalają miasto, a my wiemy, że wtedy giną mieszkańcy. Czasem trafi się grupa uciekinierów przydeptanych przez bestię, ale to wszystko. Pojedynek potworów zapewnia nam przejście na wyższy level, bo potwór Gaira zjada ludzi, co jest nawet pokazane. Wiem że teraz nikogo to już nie przestraszy, ale myślę że z pięćdziesiąt lat temu, film ten najbardziej chyba podchodził pod kryteria horroru, a przecież tak wtedy wiele z tych produkcji określano. Dodatkowo dwa wielkie humanoidy działają na wyobraźnię nieco mocniej, niż o bardziej abstrakcyjna przerośnięta jaszczurka (wybacz Godzillo).

   Akcja zasuwa do przodu całkiem żwawo, są zwroty akcji, nie ma jakichś specjalnych błędów logicznych. Ot, wszystko dobrze się układa. To ciekawe też, że potwory tak blisko ze sobą związane, są swoimi przeciwieństwami. Ludzkie zachowania Sandy nadają historii głębszego sensu, nie ograniczając filmu do kolejnego giant monster movies z fajerwerkami.

   Do koszmarnych kostiumów potworów można się szybko przyzwyczaić, po jakiejś pół godzinie nabierają nawet uroku. W ogóle technicznie to całkiem dobry film. W przeciwieństwie do wspomnianego wyżej Frankensteina kontra Baragona, tutaj wszelkie triki wyszły całkiem zgrabnie. Nie widać chamskich prześwitów przez obraz rzucany z reprojektora, a potwory zachowują proporcje w ujęciach z różnych perspektyw. Makiety i modele wyszły świetnie. Jest chyba kilka ujęć znanych nam z innych filmów (przejazd maserów), ale komponują się w tym filmie idealnie, tym bardziej że pojawiło się też sporo nowych.

   Scena walki wojska z potworami wyszła całkiem zachęcająco i raz jeszcze, jak prawie nigdy, armia dała sobie radę z zagrożeniem (Gaira zostałby już właściwie zgładzony, gdyby nie interwencja Sandy), a nie tylko ograniczyła się do nic nie znaczącego strzelania. Dziwił mnie trochę brak myśliwców, nie mam na to sensownego wytłumaczenia. A walka potworów? Trochę przydługa i w tych kostiumach niezbyt atrakcyjna, ale pozbawiona durnowatych, dziecięcych zachować (jak w Godzillach), więc oceniam na plus.

   Całości towarzyszy muzyka Ifukube. To dobre utwory, ale bez takiego "powera" jak w niektórych innych filmach.

   Pojedynek potworów jest całkiem porządnie zrobiony i warto go obejrzeć.